กรมควบคุมโรค แถลงข่าว “ฤดูฝนนี้ ปลอดโรคปลอดภัย ใส่ใจสุขภาพ” พร้อมแนะวิธีดูแลสุขภาพช่วงฤดูฝน

       วันนี้ (30 มิถุนายน 2568) แพทย์หญิงจุไร วงศ์สวัสดิ์ นายแพทย์ทรงคุณวุฒิ โฆษกกรมควบคุมโรค และนายแพทย์วีรวัฒน์ มโนสุทธิ นายแพทย์ทรงคุณวุฒิ โฆษกกรมควบคุมโรค ดำเนินการแถลงข่าวในหัวข้อ “ฤดูฝนนี้ ปลอดโรคปลอดภัย ใส่ใจสุขภาพ” พร้อมแนะวิธีดูแลสุขภาพช่วงฤดูฝน

       โควิด 19 ปี 2568 มีผู้ป่วย 545,560 ราย ผู้เสียชีวิต 206 ราย ส่วนใหญ่อายุ 60 ปี ขึ้นไป จากจำนวนผู้เสียชีวิต 72 ราย พบว่าเป็นกลุ่ม 608 ร้อยละ 93 โดยอีกร้อยละ 7 (5 ราย) มีโรคประจำตัว ได้แก่ โรคพิษสุราเรื้อรัง ใช้สารเสพติด ผู้ป่วยติดเตียง โรคความดันโลหิตสูงและไขมันในเลือดสูง อย่างละ 1 ราย และ เป็นทารกแรกคลอดอายุต่ำกว่า 1 เดือน 1 ราย นอกจากนี้ยังพบการระบาดแบบกลุ่มก้อน จำนวน 40 เหตุการณ์ ส่วนใหญ่พบที่สถานศึกษา โดยข้อมูลจากกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ พบการระบาดของสายพันธุ์ NB.1.8.1 เป็นสายพันธุ์หลัก ในขณะที่สายพันธุ์ XEC และ JN.1 มีสัดส่วนลดลง ทั้งนี้ เมื่อวันที่ 23 พฤษภาคม 2568 องค์การอนามัยโลกประกาศให้ NB.1.8.1 เป็นสายพันธุ์ที่ต้องจับตามอง โดยพบการกลายพันธุ์ในตำแหน่งโปรตีนหนามหลายจุดที่เพิ่มเติมจากสายพันธุ์ JN.1 รวม 7 ตำแหน่ง แต่ยังไม่มีหลักฐานว่าทำให้เกิดโรครุนแรงมากขึ้น

       โรคไข้หวัดใหญ่ ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม - 26 มิถุนายน 2568 มีผู้ป่วยสะสม 382,471 ราย ผู้เสียชีวิต 51 ราย ซึ่งในผู้เสียชีวิต 51 ราย พบว่ามีโรคประจำตัว 31 ราย เช่น โรคไต โรคหลอดเลือดหัวใจ เบาหวาน ความดันโลหิตสูง วัณโรคปอด และภาวะบกพร่องทางสติปัญญา เป็นต้น กลุ่มอายุที่พบผู้ป่วยมากที่สุด คือ กลุ่มอายุ 5 - 9 ปี, 0 - 4 ปี และ 10 - 14 ปี ตามลำดับ มีผู้ป่วยที่ต้องรับไว้รักษาในโรงพยาบาล (IPD) 52,394 ราย โดยสายพันธุ์ที่ตรวจพบมากที่สุด คือ A/H1N1 (pmd09) นอกจากนี้ ยังมีการพบการระบาดเป็นกลุ่มก้อนของโรคไข้หวัดใหญ่ 48 เหตุการณ์ ส่วนใหญ่พบในโรงเรียน ทั้งนี้ มีแนวโน้มผู้ป่วยลดลงแต่ยังสูงกว่าปี 2567

       คำแนะนำสำหรับโรคติดเชื้อเฉียบพลันระบบทางเดินหายใจ สวมหน้ากากอนามัยเมื่อเข้าไปในที่ที่มีคนรวมตัวกันจำนวนมาก ล้างมือบ่อยๆ ด้วยสบู่และน้ำ หรือเจลแอลกอฮอล์ หากป่วยติดเชื้อระบทางเดินหายใจ ควรหยุดพักรักษาตัวจนกว่าจะหายเป็นปกติ แนะนำ 7 กลุ่มเสี่ยง เข้ารับวัคซีนไข้หวัดใหญ่ เพื่อกระตุ้นภูมิคุ้มกันเป็นประจำทุกปี โดยไม่เสียค่าใช้จ่ายที่สถานพยาบาลของรัฐ และสถานพยาบาลเอกชนที่ร่วมโครงการ ในช่วงเดือนพฤษภาคม - สิงหาคม 2568 คำแนะนำสำหรับสถานศึกษา 1. ครูและอาจารย์ในสถานศึกษาต้องเฝ้าระวังและคัดกรองโรคไข้หวัดใหญ่ โควิด 19 ทุกวัน 2. หากพบว่านักเรียนมีอาการป่วย ควรแยกนักเรียนออกจากกลุ่มนักเรียนที่ไม่ป่วย และแจ้งผู้ปกครองเพื่อให้ไปพบแพทย์ 3. หากพบมีนักเรียนป่วยมากกว่า 2 รายในหนึ่งสัปดาห์ในห้องเรียนเดียวกัน ควรแจ้งเจ้าหน้าที่สาธารณสุขในพื้นที่ 4. หากพบว่ามีการระบาดในพื้นที่ใกล้เคียง ควรดำเนินการคัดกรองทุกวันตามคำแนะนำของกระทรวงสาธารณสุข

       โรคไข้เลือดออก ปี 2568 มีผู้ป่วย 19,491 ราย ผู้เสียชีวิต 21 ราย พบผู้ป่วยโรคไข้เลือดออกต่ำกว่าปีที่ผ่านมา 1.8 เท่า แต่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นในทุกพื้นที่ โดยเฉพาะทางภาคเหนือ และภาคใต้ ผู้ป่วยส่วนใหญ่เป็นกลุ่มวัยเรียน แต่อัตราป่วยตายสูงในกลุ่มอายุ 45 ปี ขึ้นไป แนะประชาชน ทายากันยุง ใส่เสื้อผ้าที่มิดชิด หากค้างคืนในป่า เขา ไร่ นา ต้องนอนในมุ้ง หรือหามุ้งคลุมเปล หากมีไข้สูง 1 - 2 วัน รับประทานยาลดไข้ เช็ดตัวแล้วไข้ไม่ลดปวดศีรษะ อ่อนเพลีย หรือมีผื่นจุดแดงขึ้นตามตัว ควรรีบไปพบแพทย์ และห้ามรับประทานยาลดไข้ชนิดอื่นนอกจากพาราเซตามอล

       เอชไอวี ปี 2568 พบผู้อยู่ร่วมเอชไอวี 547,556 ราย กำลังรับยาต้านไวรัส 454,552 ราย ผู้เสียชีวิต 4,712 ราย วินิจฉัยเอชไอวีรายใหม่ ปี 2568 10,931 ราย พบว่า มีแนวโน้มลดลงจากปี 2560 โดยส่วนใหญ่อยู่ในกลุ่มอายุ 25 - 49 ปี และพบว่า 1 ใน 5 วินิจฉัยเอชไอวีรายใหม่เป็นกลุ่มเยาวชนอายุ 15 - 24 ปี ทั้งนี้ 5 จังหวัด วินิจฉัยเอชไอวีรายใหม่สูงสุด ได้แก่ กรุงเทพฯ ชลบุรี นครราชสีมา ขอนแก่น อุดรธานี และ 96.4% ของวินิจฉัยเอชไอวีรายใหม่ ติดเชื้อเอชไอวีจากการมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ป้องกัน

       โรคซิฟิลิส พบว่าทุกกลุ่มอายุจากปี 2562 จำนวน 8,737 คน เพิ่มขึ้น 2.9 เท่า เป็นจำนวน 25,469 คน ในปี 2567 กลุ่มอายุ 15 - 24 ปี จากปี 2562 จำนวน 3,672 คน เพิ่มขึ้น 2.5 เท่า เป็นจำนวน 9,359 คน ในปี 2567 ซิฟิลิสแต่กำเนิดจากปี 2562 จำนวน 240 คน เพิ่มขึ้น 5.4 เท่า เป็นจำนวน 1,290 คน ในปี 2567 ส่วนใหญ่เกิดจากแม่ที่อายุน้อยกว่า 25 ปี ซึ่งเกือบทั้งหมดฝากครรภ์ช้ากว่า 12 สัปดาห์ หรือไม่ฝากครรภ์ โดยในปี 2568 แนวโน้มอัตราป่วยโรคซิฟิลิสอาจเพิ่มสูงขึ้น ซึ่ง 5 จังหวัด ผู้ป่วยโรคซิฟิลิสสูงสุด ได้แก่ กรุงเทพฯ ชลบุรี นครราชสีมา บุรีรัมย์ อุดรธานี ทั้งนี้ เอชไอวีและโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ มักไม่มีอาการ หากมีความเสี่ยง แนะนำให้ปรึกษา และรับการตรวจที่คลินิก หรือโรงพยาบาลใกล้บ้านทันที ห้ามซื้อยาทานเอง

       แนะประชาชน 1. ใช้ถุงยางอนามัยเมื่อมีเพศสัมพันธ์ทุกครั้งกับทุกคน ทุกช่องทาง และหลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยง 2. หากมีความเสี่ยง แนะนำให้ตรวจหาการติดเชื้อเอชไอวีควบคู่กับโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์สม่ำเสมอ 3. เข้าสู่ระบบรักษาทันทีอย่างรวดเร็วและต่อเนื่อง เพื่อลดโอกาสเกิดความรุนแรง และการถ่ายทอดเชื้อสู่คู่เพศสัมพันธ์

       โรคเลปโตสไปโรสิส (ไข้ฉี่หนู) ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม - 26 มิถุนายน 2568 ผู้ป่วยสะสม 1,623 ราย มีผู้เสียชีวิต 20 ราย แนวโน้มผู้ป่วยเพิ่มขึ้นเล็กน้อย กลุ่มอายุที่พบผู้ป่วยมากที่สุด คือ กลุ่มอายุ 60 ปีขึ้นไป กลุ่มอายุที่พบผู้เสียชีวิตมากที่สุด คือ กลุ่มอายุ 60 ปีขึ้นไป พฤติกรรมเสี่ยง ได้แก่ เดินลุยน้ำขัง ย่ำดินแฉะ โดยไม่สวมรองเท้าป้องกัน เก็บอาหารโดยไม่ปิดฝา หรือวางไว้ในตู้ที่ปิดมิดชิด และลงน้ำหาปลา แนะประชาชน หลีกเลี่ยงการลุยน้ำย่ำโคลนหรือลงแช่น้ำเป็นเวลานาน หากจำเป็นควรสวมรองเท้าบู๊ต ถุงมือยาง หลังลุยน้ำย่ำโคลนหรือลงแช่น้ำ ให้ล้างมือ ล้างเท้า หรืออาบน้ำชำระร่างกายด้วยสบู่และน้ำสะอาดทันที หากมีไข้สูง ปวดศีรษะ ปวดเมื่อยตัวหรือปวดกล้ามเนื้อ หลังเดินลุยน้ำย่ำโคลนหรือลงแช่น้ำ 1 - 2 สัปดาห์ ให้รีบไปพบแพทย์ทันที และแจ้งประวัติการเดินลุยน้ำให้แพทย์ทราบ

       โรคไข้หวัดนก สถานการณ์โรคไข้หวัดนกในคนทั่วโลก ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2546 - 27 พฤษภาคม 2568 มีผู้ป่วยสะสมจากไข้หวัดนกสายพันธุ์ A(H5N1) จำนวน 976 ราย ผู้เสียชีวิต 470 ราย ทั้งนี้ ประเทศไทยความเสี่ยงยังอยู่ในระดับต่ำ แต่ยังต้องมีการเฝ้าระวังอย่างต่อเนื่อง สำหรับกัมพูชา ปี 2568 พบผู้ป่วย 9 ราย เสียชีวิต 6 ราย โดยรายล่าสุดได้รับรายงานเมื่อวันที่ 24 มิถุนายน 2568 อาศัยอยู่จังหวัดเสียมราฐ (Siem Reap) พบประวัติสัมผัสไก่ตายโดยไม่ทราบสาเหตุและนำมาประกอบอาหาร มีอาการไข้ ไอ หายใจลำบาก ขณะนี้รักษาตัวอยู่ในสภาวะวิกฤติ สหรัฐอเมริกา ปี 2567 - 2568 มีผู้ป่วยสะสม 70 ราย ผู้เสียชีวิตสะสม 1 ราย แนะประชาชน รับประทานอาหารที่ปรุงสุก โดยเฉพาะสัตว์ปีก ไข่ และผลิตภัณฑ์จากโคนม หลีกเลี่ยงการสัมผัสสัตว์ปีก สุกรหรือโคนม ที่ป่วยหรือตายผิดปกติ ควรสวมหน้ากากอนามัย สวมถุงมือ และล้างมือทุกครั้งหลังสัมผัส เกษตรกรผู้เลี้ยงสัตว์ปีก สุกร และโคนม หากพบสัตว์ปีกป่วยตายจำนวนมาก ควรรีบแจ้งเจ้าหน้าที่ปศุสัตว์ หากมีอาการคล้ายไข้หวัดใหญ่ เช่น ไข้ ไอ น้ำมูก หายใจเหนื่อยหอบ หรือตาแดงอักเสบ ควรรีบไปพบแพทย์ สำหรับประชาชนที่เดินทางไปยังพื้นที่ที่มีการระบาดต้องหมั่นติดตามข่าวสารการระบาดของพื้นที่ที่จะเดินทางไปทำประกันสุขภาพสำหรับการเดินทาง กรณีเดินทางกลับจากต่างประเทศหากมีอาการป่วยคล้ายกับโรคไข้หวัดใหญ่ให้รีบไปพบแพทย์ พร้อมแจ้งประวัติการสัมผัสสัตว์และประวัติการเดินทาง

       โรคหัด วันที่ 1 มกราคม - 23 มิถุนายน 2568 มีรายงานผู้ป่วยไข้ออกผื่นหรือสงสัยหัด หัดเยอรมัน สะสม 1,295 ราย เป็นผู้ป่วยยืนยันหัดหรือมีความเชื่อมโยงทางระบาดวิทยา 425 ราย โดยเป็นผู้ป่วยยืนยันโรคหัด 371 ราย ผู้ป่วยมีความเชื่อมโยงทางระบาดวิทยา 54 ราย ผู้ป่วยส่วนใหญ่เป็นเด็กอายุน้อยกว่า 5 ปี ทั้งนี้ มีการพบผู้ป่วยส่วนใหญ่ในพื้นที่ 4 จังหวัดชายแดนใต้ ได้แก่ นราธิวาส ปัตตานี ยะลา และสงขลา อย่างต่อเนื่อง แต่มีแนวโน้มลดลง นอกจากนี้ 6 สัปดาห์ที่ผ่านมา พบรายงานผู้ป่วยนอกจังหวัดชายแดนใต้ แนวโน้มเพิ่มมากขึ้นโดยพบต่อเนื่องในจังหวัด ระยอง สระแก้ว ชลบุรี จันทบุรี ประจวบคีรีขันธ์ และพบประปรายในจังหวัด ตราด สุรินทร์ ราชบุรี ภูเก็ต เพชรบุรี พังงา วิธีการป้องกันโรค ผู้ป่วยโรคหัด สามารถแพร่กระจายเชื้อผ่านทางการหายใจได้ ตั้งแต่ 4 วันก่อนผื่นขึ้น ไปจนถึง 4 วันหลังจากเริ่มมีผื่นขึ้น เมื่อพบผู้ป่วยที่สงสัยโรคหัด ควรแยกผู้ป่วยไม่ให้คลุกคลีกับผู้อื่น เพื่อป้องกันการแพร่เชื้อ การฉีดวัคซีน วัคซีนรวมป้องกันโรคหัด คางทูม และหัดเยอรมัน (MMR) เป็นมาตรการป้องกันที่สำคัญที่สุด โดยมีการฉีดตั้งแต่วัยเด็ก ดังนี้ เข็มที่ 1 เมื่ออายุ 9 - 12 เดือน, เข็มที่ 2 เมื่ออายุ 1 ปี 6 เดือน (สำหรับพื้นที่ที่ไม่มีการระบาดของหัดสามารถพิจารณาให้วัคซีน MMR เข็มที่ 1 ช่วงอายุระหว่าง 9 - 12 เดือน ได้โดยขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์หรือกุมารแพทย์ในพื้นที่) แนวทางการดูแลรักษา ปัจจุบันโรคหัดยังไม่มียาต้านไวรัสหัดที่จําเพาะและได้ผล ดังนั้น จึงเป็นการรักษาตามอาการ ทั้งนี้ องค์การอนามัยโลกแนะนำการให้วิตามินเอ แก่ผู้ป่วยโรคหัดทุกราย ช่วยลดอัตราการเสียชีวิต และความรุนแรงของโรคได้ กระทรวงสาธารณสุขจึงแนะนําการให้วิตามินเอโดยเร็วที่สุด ให้แก่ผู้ป่วยที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคหัดทุกราย

       การจมน้ำ คนไทยเสียชีวิตจากการจมน้ำเฉลี่ย 3,687 คน/ปี เฉลี่ยวันละ 10 คน โดยช่วงฤดูฝน 5 เดือน (มิถุนายน - ตุลาคม) เสียชีวิต เฉลี่ย 963 คน กลุ่มอายุที่เสียชีวิตสูงสุด คือ 45 - 59 ปี รองลงมาเป็น กลุ่มอายุ 60 ปีขึ้นไป สาเหตุในเด็กเกิดจากเล่นน้ำมากที่สุด รองลงมา คือ พลัดตกลื่น ในผู้ใหญ่เกิดจากการประกอบอาชีพ เช่น หาปลา หาหอย เก็บผัก มากที่สุด รองลงมา คือ พลัดตกลื่น แหล่งน้ำที่มีการจมน้ำมากที่สุด คือ แหล่งน้ำเพื่อการเกษตรและแหล่งน้ำตามธรรมชาติ รองลงมา คือ เขื่อน ฝาย อ่างเก็บน้ำ เกือบทั้งหมดของคนที่จมน้ำไม่สวมเสื้อซูชีพ แนะประชาชน สวมเสื้อชูชีพทุกครั้งที่ลงเล่นน้ำหรือทำกิจกรรมทางน้ำ ปฏิบัติตามกฎอย่างเคร่งครัด งดดื่มแอลกอฮอล์เมื่ออยูใกล้แหล่งน้ำหรือทำกิจกรรมทางน้ำ กรณีพบเห็นคนตกน้ำ ไม่ควรกระโดดลงไปช่วยเพราะอาจจมน้ำพร้อมกันได้ ควรใช้มาตรการ “ตะโกน โยน ยื่น”  คือ “ตะโกน” เรียกขอความช่วยเหลือ และโทรแจ้งทีมแพทย์กู้ชีพ 1669 “โยน” อุปกรณ์ที่อยู่ใกล้ตัวช่วยคนตกน้ำเกาะจับพยุงตัว เช่น ถังแกลลอนพลาสติกเปล่า หรือวัสดุที่ลอยน้ำ และ “ยื่น” อุปกรณ์ที่อยู่ใกล้ตัวให้คนตกน้ำจับ เช่น ไม้ เสื้อ ผ้าขาวม้า ให้คนตกน้ำจับและดึงขึ้นมาจากน้ำ

       วันรณรงค์ป้องกันการจมน้ำโลก (World Drowning Prevention Day) มติสมัชชาสหประชาชาติ (UN General Assembly) กำหนดให้วันที่ 25 กรกฎาคมของทุกปี เป็นวันป้องกันการจมน้ำโลก โดยปี พ.ศ. 2564 มีคนจมน้ำเสียชีวิตจากทั่วโลกประมาณ 300,000 คน ประเทศไทย ในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา (พ.ศ. 2558 - 2567) มีคนไทยเสียชีวิตจากการจมน้ำเฉลี่ยปีละ 3,687 คน หรือวันละกว่า 10 คน โดยในปี 2568 นี้ องค์การอนามัยโลก (WHO) ได้กำหนดธีมสำหรับการรณรงค์ว่า Your story can save a life: drowning prevention through shared experiences สำหรับประเทศไทย ได้กำหนดแนวคิดที่สอดคล้องกับองค์การอนามัยโลก คือ “แบ่งปันประสบการณ์...เพื่อป้องกันการจมน้ำ” และเพื่อให้การดำเนินงานของประเทศไทยเป็นไปตามแนวทางขององค์การอนามัยโลก (WHO) จึงขอความร่วมมือให้หน่วยงานเครือข่าย และบุคลากรดำเนินการป้องกันการจมน้ำในประเด็นต่างๆ เช่น ฝึกอบรมให้บุคลากรในหน่วยงานมีทักษะการเอาชีวิตรอดในน้ำ ทักษะการช่วยเหลือคนตกน้ำ ทักษะการช่วยฟื้นคืนชีพเบื้องต้น (CPR) การสวมเสื้อชูชีพทุกครั้งที่เดินทาง/ทำกิจกรรมทางน้ำ การไม่ดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ก่อนหรือขณะทำกิจกรรมทางน้ำ เป็นต้น

       วันรณรงค์ตรวจเอชไอวี (VCT Day) 1 กรกฎาคมของทุกปี เป็นวันรณรงค์ตรวจเอชไอวี (Voluntary Counseling and Testing Day: VCT Day) สนับสนุนให้ทุกภาคส่วน และทุกคน ร่วมรณรงค์ส่งเสริมการตรวจหาการติดเชื้อเอชไอวีให้เป็นเรื่องปกติ ภายใต้แนวคิด “เอชไอวี ตรวจเร็ว รู้ทัน ป้องกันได้ ตรวจได้ด้วยตนเอง” เพื่อให้ทุกคนทราบสถานะสุขภาพตนเอง และเข้าสู่ระบบการรักษาเร็ว นำสู่การลดการถ่ายทอดเชื้อ และลดอัตราการเสียชีวิตจากโรคที่เกี่ยวข้อง

       วันงดดื่มสุราแห่งชาติ ตามที่คณะรัฐมนตรีมีมติ เมื่อวันที่ 8 กรกฎาคม 2551 กำหนดให้ วันเข้าพรรษาของทุกปี เป็นวันงดดื่มสุราแห่งชาติ เพื่อรณรงค์เผยแพร่ประชาสัมพันธ์ ให้เยาวชนและประชาชนทราบกฎหมายและพระราชบัญญัติควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ พ.ศ. 2551 รวมถึงโทษ พิษภัยผลกระทบที่เกิดจากการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และเพื่อให้ประชาชนลด ละ เลิกเหล้า และนำผู้ที่มีปัญหาจากสุราเข้าสู่ระบบบำบัดรักษาได้

       วันตับอักเสบโลก องค์การอนามัยโลก WHO กำหนดให้วันที่ 28 กรกฎาคมของทุกปี เป็นวันตับอักเสบโลก (World Hepatitis Day) เพื่อส่งเสริมให้ทุกคน ตระหนักถึงความสำคัญในการป้องกัน คัดกรอง และเข้าสู่ระบบการรักษา เพื่อกำจัดโรคไวรัสตับอักเสบ บี และ ซี ภายใน ปี 2573 ภายใต้แนวคิด “Let’s Break It Down. End Hepatitis ไวรัสตับอักเสบ บี และ ซี ตรวจเร็ว รักษาเลย กำจัดได้​” โดยขอเชิญชวนผู้ที่เกิดก่อนปี 2535 ผู้มีความเสี่ยง หญิงตั้งครรภ์ ตรวจคัดกรองหาการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีและซี หากพบการติดเชื้อควรเข้าสู่ระบบการรักษาทันที

ตรวจจับเร็ว ตอบโต้ทัน ป้องกันได้

*************************
ข้อมูลจาก : กรมควบคุมโรค
วันที่ 30 มิถุนายน 2568